Yapay Zekâya Yön Veren İsimler: 1815’ten 2025’e Uzanan Bir Yolculuk

Açık Kaynak Podcast’in 12. bölümünde, yapay zekâ tarihine damga vurmuş isimleri ve onların günümüz teknolojisine etkilerini konuştuk. Alan Turing’den Ada Lovelace’a, Geoffrey Hinton’dan Ilya Sutskever’e kadar uzanan bu serüven, yalnızca teknolojik gelişmeleri değil, aynı zamanda bilim dünyasının kültürel ve sosyolojik bağlamını da ortaya koyuyor.

Yapay Zekânın Temelleri: Tarihin Öncüleri

• Alan Turing: Bilgisayar biliminin kurucusu olarak kabul edilen Turing, Enigma’yı çözerek II. Dünya Savaşı’nın seyrini değiştirdi. Turing Testi, makinelerin “düşünebilme” kapasitesini ölçen ilk standart oldu.
• John McCarthy: “Artificial Intelligence” terimini ortaya atan McCarthy, Dartmouth Konferansı ile yapay zekâ araştırmalarını organize eden isim.
• Marvin Minsky: MIT Yapay Zekâ Laboratuvarı’nın kurucusu ve nöron modelleme çalışmalarının öncüsü. Singularity teorisine akademik katkılar sağladı.
• Norbert Wiener: Sibernetik biliminin kurucusu. Feedback loop kavramını ortaya koyarak otomasyonun temellerini attı.
• Ada Lovelace: Charles Babbage’ın Analytical Engine projesiyle birlikte tarihin ilk bilgisayar programcısı. “Makineler yalnızca verilen talimatları uygular” tespiti, modern yapay zekâ tartışmalarında hâlâ referans gösteriliyor.

Modern Dönemin Yıldızları

• Geoffrey Hinton: “Yapay zekânın vaftiz babası” olarak bilinen Hinton, derin öğrenme devrimini başlatan isimlerden biri.
• Yann LeCun: Meta’nın baş yapay zekâ sorumlusu. Görsel tanıma ve derin öğrenme alanındaki çalışmalarıyla tanınıyor.
• Ilya Sutskever: OpenAI’ın kurucu ortağı ve GPT serisinin mimarlarından. Akademi kökenli olup günümüzün en etkili AI liderlerinden biri.
• Mira Murati: OpenAI’ın eski CTO’su, günümüzde kendi girişimiyle yapay zekâ güvenliği ve süper zekâ alanında çalışıyor.

Gölgedeki Kahramanlar ve Kurumlar

Podcast’te yalnızca ünlü isimleri değil, perde arkasındaki etkili aktörleri de konuştuk:

• Google DeepMind: “Attention Is All You Need” makalesiyle transformer mimarisini doğurdu.
• Aidan Gomez: Transformer makalesinin en genç yazarı ve Cohere AI’ın kurucusu.

Sosyolojik Bir Perspektif

Sunucular, “asıl kahraman kullanıcılar” diyerek veri üretiminin ve internet kültürünün bu teknolojilerin gelişmesindeki rolüne dikkat çekti. Paylaşılan fotoğraflardan sosyal medya içeriklerine kadar her veri, bugünkü modellerin temel yapıtaşını oluşturuyor.

1815’ten 2025’e: Değişmeyen Merak

1815’te Ada Lovelace’ın “makineler düşünemez” tespitinden 2025’te süper zekâ tartışmalarına kadar uzanan bu hikâye, insanın bilgiye ve ilerlemeye duyduğu merakın sürekliliğini gösteriyor. Paradigmalar değişse de, yapay zekâya yön veren isimler her dönemde kendi vizyonlarıyla teknolojiyi yeniden şekillendirmeyi başarıyor.