.svg)
Açık Kaynak Podcast #6
Bölüm Başlığı: Küresel Yapay Zekâ Yarışı: Çin, ABD, Avrupa ve Türkiye Üzerinden Derin Bir Analiz
Konuşanlar: Vorga (Sunucu), Egehan (Konuk)
Giriş ve Format
Bu bölümde sıradan bir teknoloji sohbetinden çok daha fazlası var. Çünkü yapay zekâ artık sadece bir mühendislik konusu değil; küresel güç dengelerinin, siyasi vizyonların ve ekonomik stratejilerin merkezinde. Açık Kaynak Podcast’in bu özel bölümünde, Vorga Can ve Rıza Egehan Asad, dünyayı yeniden şekillendiren bu yarışa çok boyutlu bir mercek tutuyor.
Bölüm boyunca sadece teknolojik gelişmeleri değil; bu gelişmelerin ardındaki ideolojileri, finansal motivasyonları, ulusal stratejileri ve küresel vizyonları tartışıyoruz. Konu başlıkları arasında Çin’in DeepSeek atağından ABD’nin teknoloji-finans kompleksi yapısına, Avrupa’nın regülasyon çıkmazından Türkiye’nin kronik sorunlarına kadar geniş bir yelpaze var.
Format olarak, bu bölümde daha analitik bir yapıya geçtik. Her ülkeyi ayrı bir perspektifle ele alıyor, aktörleri, modelleri ve politikaları detaylı biçimde inceliyoruz. Sadece “ne oldu?” sorusunu değil, “neden oldu, sonra ne olacak?” sorularını da soruyoruz. Akademik teorilerden yatırım kararlarına, girişimcilik ekosistemlerinden demokratikleşme tartışmalarına kadar uzanan bir yolculuğa çıkıyoruz.
Bu bölüm, sadece teknoloji meraklılarına değil; ekonomi, siyaset ve uluslararası ilişkilerle ilgilenen herkes için kapsamlı bir kaynak niteliğinde. Kulaklıklarınızı takın ve yapay zekânın jeopolitik dünyadaki yükselişini bizimle birlikte analiz edin.
ChatGPT ile Başlayan Yeni Dönem
Vorga: Yapay zekâ neredeyse 80 yıllık bir kavram ama halkın gerçek anlamda ilgisini çektiği an, ChatGPT’nin çıkışı oldu. Taksiciden ev hanımına herkes artık bu teknolojiyi konuşabiliyor.
Çin’in DeepSeek Modeli: 5 Milyon Dolarlık Dev Etki
Egehan: DeepSeek'in esas farkı, reasoning yani muhakeme yeteneğini doğrudan modelin yapısına entegre etmesi. Düşünce akışı artık prompt’ta değil, modelin içinde.
DeepSeek, yalnızca düşük işlem gücüyle yüksek performans sergileyerek değil, aynı zamanda metodolojik bir sıçrama ile OpenAI’ın tahtını sallıyor. 50.000 GPU olmadan yapılan bu modelin, sadece teknolojik değil politik etkileri de tartışılıyor. NVIDIA hisselerinin düşüşü, rekabetin sadece yazılımda değil donanımda da nasıl şekillendiğini gösteriyor.
ABD’nin Yatırım Odaklı Yaklaşımı ve Teknolojik Oligarşi
Vorga: Sadece teknoloji üretmek değil, bunu kim finanse edecek sorusu da çok kritik. 14 milyar doları nereye harcadı Sam Altman? 7 trilyon dolarlık fon talebi bile tartışılıyor artık.
Sam Altman’ın OpenAI tarafında yürüttüğü yatırım ve güç stratejileri, Trump’la olan ilişkisi ve teknoloji dünyasının yeni elitlerini doğrudan etkiliyor. ABD tarafında yapay zekâ artık sadece bir teknoloji değil, bir dış politika aracı hâline geliyor.
Avrupa: Regülasyonlarla Geriye Düşen Bir Dev?
Egehan: Regülasyon gerekiyor ama bu hızda değil. Avrupa Hugging Face ve Mistral gibi şirketlere rağmen inovasyon hızı açısından çok geride.
Avrupa Birliği’nin sıkı regülasyon yaklaşımının startupları nasıl yavaşlattığı; Fransa merkezli Mistral, Paris çıkışlı Hugging Face gibi örneklerle derinlemesine ele alınıyor. Startup’ların ABD'ye taşınmasının nedenleri, IP koruma politikaları ve devlet teşvikleri de masaya yatırılıyor.
Türkiye: Girişimcilik, Zorluklar ve Potansiyel
Vorga: Türkiye Avrupa regülasyonlarını takip etmek zorunda ama ne Avrupa kadar zengin ne de Amerika kadar agresif. Arada kalmış bir ekosistemiz.
Türkiye'nin yapay zekâ sahnesinde neden zorluk yaşadığı, startup’ların neden yurt dışına taşındığı, teknopark teşviklerinin ne kadar yeterli olduğu gibi sorular derinlemesine analiz ediliyor.
Egehan: Vergi yükü yazılımcıyı elde tutmayı zorlaştırıyor. Devlet brüt maaşı karşılasa net maaş yükselebilir, bu da beyin göçünü yavaşlatabilir.
Türkiye’nin tüketici teknolojilerine dayalı büyüme modeli, kayıt dışı ekonomi ve fintech sektörü örneğiyle birlikte değerlendiriliyor. Ayrıca unicorn çıkaran ama merkezini yurt dışına taşıyan şirketlerin durumu da ele alınıyor.
Çin, Otokrasi ve İnovasyon: Daron Acemoğlu’nun Teorisi Test Ediliyor
Vorga: Acemoğlu diyor ki; Çin inovasyon yaparsa benim teorim çöker. Peki DeepSeek’le birlikte bu an geldi mi?
Demokratik olmayan bir düzende inovasyon mümkün mü? Çin’in politik yapısı ile teknolojik sıçrama yapabilme kapasitesi arasındaki ilişki, felsefi ve ekonomik boyutlarıyla tartışılıyor. Daron Acemoğlu’nun "Ulusların Düşüşü" ve "Dar Koridor" tezleri bağlamında, Çin’in mevcut atağı kritik bir sınav olarak ele alınıyor.
Kapanış: Türkiye’nin Oyunda Kalma Şansı Ne?
Bölümün sonunda, Türkiye'nin rekabette nasıl bir yol izleyebileceği konuşuluyor:
- Devlet destekleri nasıl daha etkili hâle getirilebilir?
- Fintech ve oyun gibi güçlü sektörler nasıl kaldıraç etkisi yaratabilir?
- Unicorn üretip ekosistem inşa edememek ne anlama geliyor?
Egehan: Savunma sanayisinde nasıl başardıysak, yapay zekâda da başarabiliriz. Ama vergi avantajları, teşvik sistemleri ve uluslararası pazara entegrasyon çok kritik.
Bu bölümü mutlaka dinleyin: Yapay zekânın dünyayı nasıl şekillendirdiğini, küresel güçler arasındaki yarışın arka planını ve Türkiye'nin bu oyundaki yerini çok daha net göreceksiniz.
.svg)